Op 22 maart schrijft Ellen de Bruijn in NRC Handelsblad over statistiek onderwijs (2014). Zij behandelt een aantal aanbevelingen die zojuist zijn verschenen in het tijdschrift Perspectives on Psychological Science (Chew & Dillon, 2014). Angst voor het vak statistiek lijkt diep geworteld. Op feestjes en partijen ben je niet echt populair als je vertelt welk beroep je hebt: docent statistiek. Toch draag ik mijn vak met trots uit. Statistiek hoeft niet moeilijk te zijn, het kan interessant zijn en trouwens…. nagenoeg iedereen krijgt er mee te maken. De meeste aanbevelingen die in het artikel worden gedaan zijn niet nieuw: benader het vak met humor, laat formules zoveel mogelijk weg, enzovoorts.
Ten eerste iets over wiskundige formules: ik zeg altijd, zo min mogelijk en zoveel als nodig. Formules zijn een instrument, geen doel op zich. Als ik formules gebruik, leg ik met een voorbeeld uit waar alle onderdelen van de formule vandaan komen. Dat helpt. Ook zal ik nooit de formule zelf toetsen, slechts de toepassing ervan. Ik ben geen voorstander van het volledig invoeren van een ‘knoppencursus SPSS’. Ervaringen in het verleden hebben me geleerd dat studenten de essenties van statistische tests niet leren als ze slechts met een (veel te uitgebreid) softwarepakket moeten werken. Ze leren pas hoe ze statistiek kunnen inzetten als je ze als docent het nut ervan kunt bijbrengen. Dat gebeurt niet met een knoppencursus.
Dan iets over humor. Humor in de klas helpt bij alle (!) vakken. Ik probeer dat zelf ook te doen: door pakkende voorbeelden te gebruiken, sketch-achtige uitleg te bedenken of door studenten met leuke datasets te laten werken. Humoristische toepassingen hebben vele voordelen: de colleges fleuren aanzienlijk op, studenten worden vrijer en durven daardoor meer vragen te stellen, ze merken minder snel dat je eigenlijk statistische tests aan ’t uitleggen bent en leren dat statistiek een instrument is om mee te werken. Iets dat ten dienste van je analyses wordt gebruikt.
Het is belangrijk dat studenten structuur krijgen aangeboden, ook in een vak als statistiek. Laat geen uitstelgedrag toe (een deadline is een deadline). Als studenten weten waar ze aan toe zijn, zullen ze minder stress voelen. Laat studenten dus bij aanvang van de cursus de handleiding doornemen, bespreek de eindtermen, wat er van ze verwacht wordt en wanneer en (vooral) geef aan wanneer je beschikbaar bent voor vragen, hulp en andere begeleiding (spreekuur dus). Ten slotte moet je je studenten met vertrouwen tegemoet treden. Laat ze weten dat het niet erg is om statistiek een moeilijk vak te vinden, biedt extra hulp aan.
Mijn aanbeveling om statistiek aantrekkelijk te maken is niet in het artikel terug te vinden: in onze cursussen heerst het motto ‘learning by doing’. Dat gebeurt aan de hand van statistiek-projecten die studenten vanaf het eerste jaar van hun studie al uitvoeren. Het is een intensieve manier om met statistiek te werken, zowel voor studenten als voor docenten. Studenten leren echter hoe je statistiek kunt inzetten om vragen uit de samenleving te beantwoorden en dat is de beste leerschool die je ze kunt bieden.
Ten slotte een kritische noot. Al lezend zie ik dat Chew & Dillon (2014) weliswaar belangrijke studies met betrekking tot houdingen in de statistiek aanhalen, maar niet kijken naar wat recente publicaties over deze materie vertellen. Ook in Nederland is onderzoek gedaan naar houdingen in statistiek (Tempelaar, Schim van der Loeff & Gijsselaers, 2007; Verhoeven, 2009). Een gemiste kans, als je ’t mij vraagt.
Bronnen:
Bang voor Statistiek? Wat humor helpt (22 maart 2014). NRC Handelsblad. Chew, P.K.H. & Dillon, D.B. (2014). Statistics Anxiety Update: Refining the Construct and Recommendations for a New Research Agenda. Perspectives on Psychological Science, 9, 196. DOI: 10.1177/1745691613518077.
Tempelaar, D. T., Schim van der Loeff, S., & Gijselaers, W. H. (2007). A structural equation model analyzing the relationship of students’ attitudes toward statistics, prior reasoning abilities and course performance. Statistics Education Research Journal, 6, 2, pp. 78-102.
Verhoeven, P.S. (2009). Quality in Statistics Education. Determinants of Course Outcomes in Methods & Statistics Education at Universities and Colleges. Ph.D. Dissertation. Amsterdam: Boom Onderwijs.