Nu de herfstvakantie begonnen is, heb ik eindelijk weer tijd voor een schrijfsel in mijn blog. Ditmaal best lastig om iets interessants te vinden. Ik had willen schrijven over onze HZ-onderwijsdag en de discussies met Filip Dochy, maar daarover heeft mijn collega Riaan Lous al een interessant blog gemaakt. Lees maar… Verder ben ik de tassen aan ’t inpakken voor een paar dagen Duitsland en een korte fietsroute langs de Rijn. Dan wil ik juist even niet aan praktijkonderzoek denken en afstand nemen van m’n werk, hoe moeilijk dat ook is. Ook kan ik jullie nogmaals melden dat mijn boekje over het begeleiden van praktijkonderzoek nu echt bijna klaar is. Maar… dat heb ik al gezegd.
Dan maar een zeer actueel onderwerp bespreken: het vluchtelingenvraagstuk. Maar ja, wat is dan de link met (praktijk)onderzoek? Die is snel gevonden: de wetenschapsagenda. Wat doet de wetenschapsagenda? Volgens haar eigen website 'bundelt de wetenschapsagenda onderzoeksvragen waar de wetenschap zich de komende jaren op zal gaan richten. Wat zijn kansrijke uitdagingen voor de Nederlandse wetenschap en hoe kan de wetenschap bijdragen aan het vinden van oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken en het benutten van economische kansen?' (bron: wetenschapsagenda).
Het afgelopen jaar heeft een kenniscoalitie van universiteiten, hogescholen, werkgeversorganisaties en MKB gewerkt aan een agenda van vragen op het snijvlak tussen samenleving en wetenschap. Daarbij mocht deze coalitie het gesprek aangaan met betrokken maatschappelijke instanties, burgervertegenwoordigers en experts. Dit alles onder bezielend voorzitterschap van Beatrice de Graaf en Alexander Rinnooy Kan. Deze exercitie heeft geresulteerd in een groot aantal (140!) onderzoeksvragen, samengevat in 16 onderzoeksroutes. Zouden we die allemaal kunnen beantwoorden of oplossen, dan wordt onze samenleving er weer een stukje mooier door. Denk ik…
Nu dan de schakel met het vluchtelingenvraagstuk. Als socioloog, kan ik wel een aantal vragen bedenken over samenhang in de samenleving, over armoede, over migratie en veiligheid en de link met het vluchtelingenvraagstuk. Toen ik in juli van dit jaar de website van de wetenschapsagenda bezocht, stond zo’n vraag er nog op. Ik citeer: 'wat is het verband tussen armoede, migratie en veiligheid?'. Meer in het bijzonder: 'welke bijdrage hebben vluchtelingen geleverd aan de Nederlandse samenleving?' en: 'is het mogelijk dat Europa tien miljoen vluchtelingen opneemt?'. Deze laatste vraag is heel nadrukkelijk een praktijkvraag. Toen ik voor dit artikel de website echter nogmaals bezocht, bleek uit de 140 overgebleven vragen het vluchtelingenvraagstuk toch bijna te zijn verdwenen. Ze zijn teruggebracht tot twee vragen over migratie:
- Wat zijn de oorzaken en de gevolgen van migratie en hoe kunnen we er mee omgaan?
- Wat is in het licht van de veranderende bevolking (vergrijzend, hier en daar krimpend en beïnvloed door migratie) de houdbaarheid van de welvaartsstaat? (bron: Wetenschapsagenda)
Mijn teleurstelling is voelbaar. De media worden iedere dag overspoeld met beelden over grote groepen vluchtelingen, opvangregio’s die de stroom niet aankunnen, schrijnende verhalen van vluchtende gezinnen, fatale bootongelukken en (oh schaamte) scheldende dorpsbewoners die vinden: ‘Not In My Back Yard’. En dat resulteert in twee empirische vragen over migratie?! Vragen waar hooggeleerde wetenschappers zich de komende tijd over kunnen buigen; geen praktijkvragen met directe aanbevelingen voor de opvang van al deze miljoenen mensen. Een gemiste kans, als je ‘t mij vraagt.
Maar ja, laten we wel zijn. De vluchtelingen zelf zijn niet gebaat bij een wetenschapsagenda, noch bij vragen voor praktijkonderzoek. Ze hebben nu direct onze steun en hulp nodig in de nijpende situatie waarin ze verkeren. Geen hooggeleerde aandacht.
Nel