Kijk, daar word ik nu blij van: praktijkonderzoek van goede kwaliteit over een leuk onderwerp. Het leest lekker weg, is begrijpelijk en goed verantwoord. Voorzien van mooie illustraties. Waar we het over hebben? Over het Nationaal Bieronderzoek. Dit onderzoek wordt al meer dan tien jaar (sinds 2014 door het Ruigrok Panel) in opdracht van de Nederlandse Brouwers jaarlijks gehouden. Het meet de consumptie, beleving en waardering van bier onder de Nederlandse bevolking.
Voor onderzoekers en statistici zoals ik is dit rapport om te smullen. Het bevat namelijk heel veel elementen die het nut van statistiek laten zien. En omdat het zo overzichtelijk wordt gepresenteerd is het zeer bruikbaar als casusmateriaal bij Introductiecursussen kwantitatief onderzoek of statistiek op het hbo.
Leidend in dit onderzoek is een even simpele als briljante vraag: hoe gebruiken en waarderen de Nederlanders bier? In een korte verantwoording van de methode wordt aangegeven hoe een representatieve steekproef is getrokken en op welke wijze de vragenlijst tot stand is gekomen. Het zal jullie niet verbazen dat hier een survey is gebruikt als dataverzamelingsmethode. Een van de instrumenten die wordt toegepast is de Implicit Association Test. Daarin wordt de reactietijd gemeten van associaties die mensen bij bepaalde begrippen en situaties hebben. Het grootste deel van het rapport is gewijd aan de resultaten:
- Achtergrondkenmerken van bierdrinkers;
- Verschillen tussen mannen en vrouwen, lager en hoger opgeleiden, leeftijden en regio’s;
- Biersoorten die populair zijn en de waardering hiervoor;
- Het oordeel over het bieraanbod in de horeca en over alcohol-vrij bier;
- De aanwezige kennis van de samenstelling van bier.
Een deel van de resultaten beslaat het imago van de bierdrinker en het bevat schitterende grafische vormgeving van schuifmaten die laten zien hoe op een glijdende schaal wat de associatie van de bierdrinker is met tal van zaken die met het drinken van bier te maken hebben. Er is hoofdzakelijk univariaat en bivariaat geanalyseerd. Toch is er ook iets op het onderzoek aan te merken. Zo vind ik het jammer dat er geen conclusie wordt gepresenteerd. De terugkoppeling naar de probleemstelling mist, de cyclus wordt niet afgemaakt en eventuele nieuwe vragen komen niet aan de orde.
Wat maakt dit onderzoek zo bruikbaar in de klas? Omdat het simpel is, omdat het goed laat zien hoe onderzoek en statistiek nuttig kunnen worden ingezet en omdat het een onderwerp is waar veel studenten zich mee identificeren. Verder worden alle methoden goed uitgelegd en geïllustreerd met herkenbare symbolen. Bovenal vind ik het bruikbaar omdat het betrouwbaar en valide lijkt.
Je kunt deze casus inzetten om studenten vergelijkingen tussen verschillende resultaatjaren te laten maken. Je kunt hem inzitten om studenten kennis te laten maken met gedegen praktijkonderzoek. Delen van het onderzoek kunnen voor groepswerk worden gebruikt, vragenlijstconstructie, interpretatie en evaluatie. Laat studenten bijvoorbeeld zelf eens de ontbrekende conclusie schrijven. Verder zouden studenten delen van de vragenlijst kunnen gebruiken om zelf onderzoek te doen.
De onderzoeken zijn te downloaden op de website van de Nederlandse Brouwers. Je krijgt er dorst van.
Bronnen:
De Jongh, J., Van Teeffelen & C., De Kruijk, T., (2016, juli). Nationaal Bieronderzoek 2016. Een kwantitatief onderzoek naar de consumptie en beleving van bier in 2016. Amsterdam: Ruigrok Netpanel.
De Jongh, J. & Van Teeffelen, C., (2015, juli). Nationaal Bieronderzoek 2015. Een kwantitatief onderzoek naar de consumptie en beleving van bier in 2015. Amsterdam: Ruigrok Netpanel.
De Jongh, J., Peeters, W., & Van Teeffelen, C., (2014, mei). Nationaal Bieronderzoek 2014. Een kwantitatief onderzoek naar de consumptie en beleving van bier in 2014. Amsterdam: Ruigrok Netpanel.