Laatst werd ik benaderd door een van mijn oud-studenten. Wilde ik eens bijkletsen in Utrecht? Een update van beider loopbanen? Ik had er wel zin in dus op een mooie warme zomerdag wachtte ik rond een uur of twaalf op een bankje bij Stadscafé Oudaen.
Daar kwam een jonge vrouw aangelopen. Zelfbewust, mooi gekleed en recht op haar doel af. Wat leuk om elkaar weer eens te spreken. De alumna in kwestie had bij mij op het University College Roosevelt alle niveaus van statistiek met succes doorlopen, was daarna doorgegaan met een master in statistiek en nu heeft zij haar eigen statistiekbureau in de Randstad. Eigenlijk een concullega dus, als je bedenkt dat ik soortgelijke diensten aanbied in het mooie Zeeland.
Enfin, we lunchten en spraken over de diensten die we bieden, over tarieven en ervaringen. Een gevoel van opluchting maakte zich van mij meester toen ik hoorde dat ook zij worstelt met het vaststellen van de juiste tarieven, en dat het soms een hele klus is om een opdracht binnen te halen. Leuk om te horen welke ervaringen ze al heeft. Ik was best trots: weer een oud-student die er zeker komen gaat.
Ze had natuurlijk niet voor niets om een afspraak gevraagd. Er wordt een nieuwe tak van de Vereniging voor Statistiek en Operations Research opgezet, eentje over ‘statistics communication’ in de breedste zin van het woord. Voor het startsymposium zochten ze nog sprekers, en of ik zin en tijd had om op die middag in oktober een lezing te verzorgen. Wat leuk dat zij aan mij dachten. Hier hoefde ik niet erg lang over na te denken.
En dus zit ik dit weekend achter de computer. Ik bereid een praatje voor over wat er fout kan gaan bij het communiceren over onderzoek en statistiek. Op internet vind je vele voorbeelden van verkeerde interpretaties, fouten in de steekproef, het ontwerp en de dataverzameling. Fouten in de analyse en de interpretatie en ga zo maar door. Daarnaast heb ik aan den lijve ondervonden wat er gebeurt als onderzoeksresultaten verkeerd worden geïnterpreteerd, of verkeerd in de media terechtkomen. Ik heb er vele colleges aan gewijd en momenteel geef ik veel advies over het kwalitatief goed opzetten van onderzoek (en de communicatie daar omheen).
Het zijn niet alleen onderzoekers die fouten maken, ook journalisten vergissen zich vaak bij de verslaglegging van onderzoeksresultaten. Zo schreef een journalist twintig jaar geleden over het risico op borstkanker bij vrouwen. Een glas rode wijn zou de kans op borstkanker met 7% verhogen. Een snelle rekensom leerde hem dat 3 glazen wijn dus 21% verhoogde kans op kanker gaven. Tja… de kranten stonden er vol van, de televisie besteedde er aandacht aan. En voor mij was het dankbaar materiaal in de lessen statistiek: laten zien (met de werkelijke resultaten) dat de relatieve kans, bovenop alle andere risicofactoren 0,7% was, en bovendien niet eens significant. Een fout in de interpretatie. Inmiddels is er gelukkig nieuw onderzoek waar beter zicht komt op kans-verhogende factoren van borstkanker.
Het rode-wijn-voorbeeld komt zeker in mijn presentatie, evenals een paar voorbeelden van misinterpretatie van grafieken, steekproeffouten, en beleidsfouten. Het belooft een mooi symposium te worden op 10 oktober.