Een frisse kijk op interviewen

Toen ik meer dan dertig jaar geleden als onderzoeker startte had je grofweg twee soorten onderzoeksgroepen: groepen die voornamelijk kwantitatief onderzoek deden en groepen die zich met kwalitatief onderzoek bezig hielden. Er is in die dertig jaar dat ik onderzoek doe veel veranderd. Tegenwoordig wordt een onderzoeksvraag vanuit meerdere gezichtspunten belicht, zowel door middel van kwantitatieve als kwalitatieve ontwerpen. Dat heeft alles te maken met de aard van de onderzoeksvragen en met het ontstaan ervan.

In de huidige, snel veranderende, samenleving ontstaan veel praktijkvragen. We krijgen dagelijks veel informatie binnen. We moeten nadenken over transitievraagstukken en we moeten allerlei crises het hoofd bieden: in de zorg, op de arbeidsmarkt, in de woningbouw, en meer in het algemeen met de leefbaarheid en het klimaat. Ook internationaal komt er veel op ons af.

Onderzoeksvragen waren voorheen vaak enkelvoudig Bijvoorbeeld: welke ervaringen hebben burgers in de wijk Zeezicht met het overlast door toeristen?. Tegenwoordig zijn vragen complex en worden veel vragen gesteld over de transitie waarin wij verkeren. Bijvoorbeeld: Welke oplossingen kunnen worden bedacht voor het duurzaam inrichten van toeristische accommodaties in de wijk Zeezicht?.

Deze complexe vragen kunnen niet worden beantwoord met enkelvoudige methoden: het is niet heel duidelijk welke oplossingen goed werken, voor welke groepen in de samenleving ze bestemd zijn en wie er iets moet doen. Dit betekent dat je deze vragen vanuit meerdere kanten moet belichten, en dat je informatie moet verzamelen onder vele belanghebbenden. Vanuit een multiperspectief, ook wel triangulatie genoemd. Daarbij blijft het niet bij oppervlakkige cijfers: er is verdieping nodig, onderzoekers gaan op zoek naar het verhaal achter de cijfers, ervaringen, houdingen en meningen van mensen en organisaties.

Deze veranderingen werken al enige tijd door in praktijkonderzoek: er wordt al lang niet meer alleen een vragenlijst afgenomen of een observatie gedaan. Onderzoekers grijpen steeds vaker naar een meervoudige onderzoeksopzet: zij moeten van alle markten thuis zijn en de onderzoeksvraag met behulp van meerdere informatiebronnen beantwoorden, met behulp van een combinatie van methoden.  

Het houden van interviews is daar bijna altijd een vast onderdeel van: interviews als hoofdbestanddeel van onderzoek, tijdens het vooronderzoek of ter verdieping van cijfermateriaal. Belangrijkste doel daarbij is het begrijpen van het perspectief van alle belanghebbenden. Daarbij worden interviews lang niet altijd meer face-to-face afgenomen. De opkomst van online interviewtools (als gevolg van de pandemie) heeft ervoor gezorgd dat onderzoekers nu onafhankelijk van tijd en locatie interviews kunnen afnemen. Het verbreedt de mogelijkheden om interviews af te nemen, evenals het domein van veel onderzoek. Immers, je kunt over de hele wereld online interviewen. Verder worden ook nieuwe vormen van groepsgesprekken toegepast, zoals online fora en communities.

Met mijn nieuwe boek over interviewen wil ik je een frisse kijk op interviewen laten zien. Interviewen dat is ingebed in andere methoden om gegevens te verzamelen. Interviewen waarbij het verhaal van de onderzochte belangrijk is, dat verdieping van oppervlakkig cijfermateriaal geeft. Het nieuwe boek gaat in op de wijze waarop je interviews kunt inzetten om transitievraagstukken te beantwoorden, hoe je interviews online kunt inrichten, hoe je innovatieve technieken kunt gebruiken en hoe je met deze methode een nieuwe kijk op onderzoekskwaliteit krijgt.

Daarnaast is het boek vooral een praktische handleiding, met veel tips en trucs, lijstjes en controlevragen, stappenplannen en hands-on voorbeelden. Naast een papieren versie komt er een modulaire digitale versie van het boek uit, waarbij je in de online omgeving verschillende modules van het onderwerp kunt ontsluiten.

Nieuwsgierig geworden? Je moet nog even geduld hebben, maar ik verwacht dat het boek half maart 2024 beschikbaar is. Wil je alvast reserveren? Dat kan via: https://www.boomhogeronderwijs.nl/100-14761_Interviewen