Een van de leukste dingen van mijn vak als onderzoeker is het delen van kennis. Dat doe ik als docent met studenten in het hoger onderwijs en als trainer van onderzoeksvaardigheden met docenten en onderzoekers. Aan de ene kant hebben mijn workshops vaste onderwerpen zoals kwantitatief en kwalitatief onderzoek, onderzoekskwaliteit, het stellen van de juiste vragen en rapportage. Maar ik verzorg ook maatwerk en intervisiebijeenkomsten. Tijdens deze sessies ga ik met de deelnemers het gesprek aan over praktijkonderzoek en de uitdagingen die daarbij horen. Samen bespreken we inzichten en mogelijke oplossingen of antwoorden.
Ga je als docent/onderzoeker in een kenniscentrum of bij een opleiding aan het werk, dan beschik je over een aantal (basis)vaardigheden om onderzoek te doen. Die heb je tijdens je opleiding opgedaan. Er zijn echter verschillende momenten waarop het nuttig of nodig is om deze vaardigheden bij te spijkeren.
Zo zijn er de afgelopen jaren veel ontwikkelingen op het gebied van interviewtechniek. Veel interviews worden ook online georganiseerd en groepsgesprekken krijgen een nieuwe dimensie in online fora (Verhoeven, 2024). Tijdens een workshop leer je over deze actuele ontwikkelen en wat dat betekent voor jouw werk als professional.
Een introductietraining kan ook erg handig zijn wanneer je op het kenniscentrum met specifieke software of methoden aan de slag gaat waarmee je tijdens je opleiding nog geen kennis gemaakt had. Ook is het regelmatig updaten van je SPSS-kennis nuttig. Deze kennis heeft de neiging snel weg te zakken en iedere nieuwe versie van SPSS heeft weer specifieke features.
Ben je al erg ervaren met het doen van praktijkonderzoek? Misschien heb je dan aantal gewoonten ontwikkeld die niet meer up-to-date zijn. Het kan ook zijn dat de checklist van onderzoekskwaliteit een beetje is weggezakt. Of je loopt tegen specifieke uitdagingen aan bij het trekken van steekproeven, het interpreteren van resultaten of het presenteren aan opdrachtgevers. Dan is het bijspijkeren van deze kennis een goed idee.
In alle gevallen is het goed om met collega’s samen te zitten en jouw uitdagingen met anderen te bespreken. Door de juiste vragen te stellen krijgen jij en je collega’s meer duidelijkheid over het probleem of de kwestie waar je tegenaan loopt. Het gaat dus niet om het vinden van pasklare oplossingen, maar om het krijgen van meer inzicht.
Het is belangrijk dat je als onderzoeker de juiste vragen stelt. Naar de opdrachtgever toe, als hoofdvraag voor je onderzoek, maar ook als analysevraag. Veel opdrachtonderzoek vindt plaats zonder hoofdvraag of deelvragen en daardoor zijn resultaten moeilijk te interpreteren. Je kunt deze vaardigheid opfrissen door intervisie: de vragen uit onderzoeken met elkaar delen en bespreken. Ten slotte is het belangrijk dat je resultaten goed kunt presenteren voor opdrachtgevers, zodat ze bruikbaar zijn en blijven en daadwerkelijk worden omgezet in beleid. In een workshop kun je leren hoe deze processen door andere onderzoekers worden ervaren en hoe je dit het beste kunt aanpakken.
De afgelopen maanden gaf ik een aantal van deze workshops. Over kwalitatieve en kwantitatieve analyse, over SPSS, interviewtechniek en onderzoekskwaliteit, met presentatie, intervisie en discussie. Ik leer daar veel van en verwerk dat weer in mijn boeken. Zo snijdt het mes aan twee kanten: onderzoeksprofessionals spijkeren hun vaardigheden bij en in mijn boeken lees je over de meest actuele ontwikkelingen en relevante voorbeelden.
Mijn goede voornemen voor volgend jaar? Dat is het meer zichtbaar maken van de mogelijkheden van deze professionalisering voor docenten en onderzoekers. Ik verheug me erop jullie tijdens één van deze workshops te ontmoeten.