Het is eind maart. De start van de lente. Voor veel vierdejaars studenten in het hoger onderwijs is dit vaak ook de start van hun afstudeerproject. Ze hebben hun stage achter de rug of ze combineren deze met afstuderen, ze werken aan een ontwerp, een beroepsproduct of ze schrijven een adviesrapport. Sluiten zij het afstudeertraject goed af, dan zijn ze geslaagd; dan hebben ze laten zien dat ze als een professional kunnen werken, dat ze de juiste vragen kunnen stellen en goede antwoorden kunnen vinden.
Tijdens dit traject gaat het nogal eens mis. Immers, bij het vinden van antwoorden op deze vragen moeten studenten onderzoeksvaardigheden inzetten, praktijkonderzoek doen. Onderzoeksvaardigheden vormen een vast onderdeel van de opleiding van de student, maar ze zijn niet heel populair. Een verplicht nummer, dat vaak versnipperd gedurende de opleiding wordt aangeboden. Met een vrijblijvende leeslijst en zonder al te veel herhaling. Het gevolg is dat studenten onvoldoende basis hebben om een project te starten, dat ze moeite hebben om een goed voorstel te schrijven en dat ze niet goed weten hoe onderzoek deel van hun project uit moet maken.
Ben je begeleider van afstudeerders, dan zul je deze problemen herkennen. Het gevolg is dat je als begeleider je handen vol hebt om studenten te motiveren en te steunen bij hun project en ze zo te begeleiden dat studenten de juiste onderzoeksvaardigheden inzetten en dat ze dat ook nog goed doen. Daarnaast moeten studenten alles binnen een aantal (vaak 15) weken afronden. Dat zorgt ervoor dat het begeleiden van afstudeerders een behoorlijke uitdaging is, zeker gezien het wisselend aantal uren dat voor begeleiding beschikbaar is. Immers, naast deze begeleiding geef je ook nog les, of doe je zelf onderzoek.
Ook ik merk dat het ‘afstudeerseizoen’ begonnen is. Studenten melden zich bij mij aan voor een een-op-een begeleidingspakket. Ik krijg veel vragen over het inzetten van onderzoeksvaardigheden en studenten delen hun ervaringen en frustraties.
Ook docenten en afstudeerbegeleiders delen hun ervaringen met mij. Tijdens presentaties raak ik met ze aan de praat en ik merk hoe weerbarstig de begeleidingspraktijk kan zijn. Het begeleiden van studenten is allereerst interessant en leerzaam, maar het kost ook veel tijd en het kan daardoor een energieslurper. Dat kan anders, beter.
Een paar jaar geleden heb ik al mijn begeleidingstips samengebracht in een handzaam boekje ‘Het begeleiden van praktijkonderzoek’. Daarin staan tips voor het begeleiden van afstudeerders, zowel individueel als in teams, maar ook adviezen over het volgen van een tijdpad, de frequentie en type begeleiding, intervisie en beoordeling. Op de productpagina van het boek (op www.boomhogeronderwijs.nl) vind je ook een webinar waarin ik je uitgebreid vertel over het begeleiden van praktijkonderzoek. Daarnaast kun je een van mijn workshops of intervisiesessie boeken om meer inzicht in afstudeerbegeleiding te krijgen.
Gelukkig vieren de meeste studenten in de zomer hun afstudeerfeest en gaan ze als goed opgeleide professional aan de slag. Op naar de volgende fase in hun leven. Dit alles dankzij jullie uitstekende begeleiding. Ondertussen wens ik jullie de komende periode veel succes!
