Gesprekken over de onderzoekscyclus

Na een korte vakantie in Normandië en Bretagne ben ik vorige week weer met veel zin aan de slag gegaan. Mijn eerste klus was een workshop voor docenten en afstudeerbegeleiders van de Hogeschool Zuyd, de opleiding Hotel Management. Zeer leuk en leerzaam, ik hoop aan beide zijden. 

Bij de opleiding hebben ze een interessant afstudeerjaar. Zo doen groepjes studenten gezamenlijk een afstudeeronderzoek en daarna sluiten ze hun opleiding af met een individuele stage. In die stage zit een onderdeel waarmee ze hun individuele onderzoekscompetenties aantonen.

Dat is best een kluif, want een stageperiode zit al vol met allerlei werkzaamheden, opdrachten en taken. Om daarnaast nog een onderzoekje te doen (en te begeleiden) is een pittige uitdaging voor zowel studenten als docenten. Een stage-organisatie is vaak niet ingericht op onderzoek en het kost veel moeite om een onderzoekbare vraag te ontwikkelen en die dan binnen de stageperiode ook nog uit te voeren.

Mijn toehoorders afgelopen week (in totaal zo’n 40 docenten en externe begeleiders) zijn allemaal een kei in hun vak. Ze wilden echter graag hun kennis over onderzoeksfasen, methoden en strategieën opfrissen. Daarvoor reisde ik naar Maastricht om een nacht in hun prachtige Teaching Hotel door te brengen. Met een bijkomend voordeel: als je een workshop verzorgt voor een hospitality opleiding, dan is de gastvrijheid groot, dus dat was dik in orde

Een van de vragen die speelde is hoe je de onderzoeksfasen, zoals die in Wat is onderzoek? worden uitgelegd, kunt toepassen op ontwerpen die zich richten op design thinking en action research. Daar hebben we uitgebreid over gesproken. Ik heb laten zien dat de onderzoekscyclus op iedere onderzoeksmethode toepasbaar is. Zo doorloop je deze cyclus bij action research zelfs meerdere malen, daarmee krijg je een iteratief proces dat heel goed is voor de betrouwbaarheid van je onderzoeksresultaten. Immers, als onderzoeker ben je betrokken bij de invoering van nieuwe dingen in de organisatie (of de verandering ervan), bij het testen van de effecten en het bijstellen waar dat nodig is.

Bij design thinking verloopt de cyclus weliswaar iets anders dan bij andere onderzoeksprocessen (understand, explore, materialize), maar ook in die cyclus wordt getest, worden onderzoeksvragen beantwoord door middel van dataverzameling en analyse, en worden conclusies getrokken. Een cyclus in een cyclus als het ware.

Ik had die dag een inspirerende groep docenten en begeleiders die ingespannen luisterden naar mijn verhaal over fasen van onderzoek. De discussie die daarop volgde leidde tot vele inzichten en plannen. Een geslaagde dag.

Ben je geïnteresseerd om ook zo’n workshop te organiseren, of wil je weten wat ik kan betekenen voor docentprofessionalisering? Of wil je mijn advies over het begeleiden van afstudeerprojecten? Neem gerust contact op om je vragen met mij te bespreken.