AI voor docentonderzoekers: mogelijkheden en uitdagingen

In mijn blog van dit voorjaar vertelde ik over de ontwikkelingen van de inzet van kunstmatige intelligentie in het hoger onderwijs. Hoe snel deze ontwikkelingen gaan, wat de bezwaren zijn, maar vooral ook hoe je kunstmatige intelligentie (AI) kunt inzetten in je onderwijs. Je kunt het gebruiken bij het maken van lesplannen, tijdens de les door studenten zelf aan opdrachten te laten werken, en bij de toetsing. Zo kun je (als docent) bijvoorbeeld werk laten nakijken, of je eigen eindoordeel extra laten toetsen.

Wil je AI effectief kunnen toepassen in je werk als docentonderzoeker, dan moet je de ontwikkelingen bijhouden. Die ontwikkelingen gaan echt snel. Ik woonde de laatste maanden verschillende presentaties bij, en iedere presentatie bracht wel nieuwe inzichten. Deze wil ik graag met je delen.

AI als hulpmiddel voor de docentonderzoeker

Als docentonderzoeker zijn er verschillende manieren waarop je AI kunt inzetten in je werk. Denk bijvoorbeeld aan:

  • het ontwikkelen van het onderwijscurriculum;
  • het ondersteunen van onderzoeksprocessen;
  • het maken van opdrachten; 
  • hulp bij schrijfwerk.

 

Maar AI is niet alleen jouw hulpmiddel; studenten maken er ook steeds vaker gebruik van. Zij zetten AI onder meer in voor:

  • het maken van opdrachten;
  • het samenvatten van tekst;
  • het genereren van ideeën;
  • hulp bij het studeren voor tentamens; 
  • ondersteuning bij schrijfwerk;
  • time management.

 

Uitdagingen van AI in het onderwijs

Deze brede inzet van AI kent ook veel uitdagingen. Zo wordt alles in de generatieve tools anoniem gemaakt en gebaseerd op westerse databases. De voorbeelden die gegenereerd worden, zijn daarom vaak eenzijdig, zoals het stereotype van de "witte man" of "getrouwde vrouw". Inclusiviteit is hier dus een punt van aandacht.

Daarnaast vereist het gebruik van AI meer dan alleen kennis van je vakgebied. Het vraagt om technische vaardigheden en schrijfvaardigheid, zoals het maken van goede prompts en het beheersen van verschillende AI-tools. Vooral het maken van goede en volledige prompts is een uitdaging. Zo schreef ik een prompt om een les over betrouwbaarheidsintervallen voor te bereiden. Ik vergat daarbij de steekproefomvang te vermelden, en de AI-tool schreef een voorbeeld op ‘n=1’. Het ging overigens wel goed toen ik de prompt aanvulde met een steekproefomvang van ‘n=25’.

Een ander belangrijk punt is de vraag naar integriteit. Hoe weet je zeker dat het werk dat een student inlevert echt van haar of hem is? ChatGPT en soortgelijke tools kunnen bijvoorbeeld bronnen (maar ook antwoorden) "verzinnen", hierdoor staan betrouwbaarheid en academische eerlijkheid op het spel.

Hoe betrouwbaar zijn AI-tools?

Een van de grootste zorgen bij het gebruik van AI is de nauwkeurigheid. Tools zoals ChatGPT worden steeds beter, maar zijn nog niet altijd betrouwbaar, zeker als het gaat om specifieke vakgebieden zoals statistiek. Soms kom ik zelfs antwoorden tegen die rechtstreeks uit Wikipedia lijken te komen, en als de tool het antwoord niet weet, verzint deze er één.

Gelukkig zijn er AI-tools die voldoende accuraat zijn. Voor statistiek gebruik ik bij voorbeeld Julius of Claude. Deze zijn bekend om hogere betrouwbaarheid zeker als het gaat om data-analyse. Houd er wel rekening mee dat de meeste tools in de plusversie ongeveer € 20,-- per maand kosten.

Niveaus van inzet van AI

Misschien twijfel je nog over de inzet van AI in je onderwijs? Of ben je al bezig met integratie? Op welk niveau zet jij AI al in?:

  • Niveau 1: Je maakt nog geen gebruik van AI.
  • Niveau 2: Je gebruikt AI om ideeën op te doen.
  • Niveau 3: Je zet AI in om teksten te redigeren.
  • Niveau 4: Je maakt gebruik van AI, maar controleert de gegeven uitkomsten.
  • Niveau 5: Je werkt volledig met AI  (Last & Sprakel, 2024; Perkins et al., 2023).

 

Tips voor het gebruik van AI als docentonderzoeker

Zelf zit ik ongeveer op het vierde niveau als het gaat om het inzetten van AI bij mijn werk. Ik gebruik AI, maar controleer en vul aan waar nodig. Mijn tips als je gaat ontdekken hoe je kan werken met AI zijn:  

  • Gebruik altijd meerdere tools naast elkaar, uit oogpunt van vergelijking.
  • Neem nooit klakkeloos tekst van een AI-tool over, maar gebruik het als basis om je eigen werk te checken en te verbeteren.
  • Moedig kritisch denken aan, bespreek je zorgen over AI en laat studenten uitkomsten van verschillende tools vergelijken en interpreteren.
  • En vooral: blijf up-to-date.

 

Overigens is een deel van deze tekst geschreven met suggesties die ik via AI kreeg. Wat vind je daarvan?

Bronnen

Last, B. & Sprakel, T. (2024). Chatten met Napoleon. Werken met generatieve AI in het onderwijs. Boom. https://www.boom.nl/100-16637_Chatten-met-Napoleon-2e-editie 

Perkins et al. (2023). Nativaging the generative AI era: Introducing the AI assessment scale for ethical GenAI assessment. ArXiv. https://doi.org/10.48550/arXiv.22312.07086.

Verhoeven, N. (2024, februari). Kunstmatige intelligentie in het Hoger Onderwijs https://www.nelverhoeven.nl/actueel/209-380_Kunstmatige-Intelligentie-in-het-hoger-onderwijs